Cách đọc ký hiệu dây điện theo tiêu chuẩn IEC/TCVN

Hướng dẫn đọc ký hiệu dây điện chi tiết cho cáp điện lực hạ thế, cáp điện lực trung thế từ vật liệu dẫn điện, cách điện, cấu trúc lõi dây, điện áp định mức theo tiêu chuẩn IEC và TCVN cùng Ngoc Lan Cable.

Hiểu đúng các ký hiệu trên dây điện không chỉ giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp cho cáp điện lực hạ thế và cáp điện lực trung thế mà còn đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng. Bài viết này sẽ giải mã chi tiết các ký hiệu trên dây điện từ vật liệu dẫn điện, cách điện đến cấu trúc lõi và điện áp định mức, giúp bạn đọc và hiểu thông số kỹ thuật một cách chuyên nghiệp.

1. Tại sao cần hiểu rõ thông số kỹ thuật dây điện?

Theo thống kê của Cục PCCC và CNCH, 72.9% vụ cháy trong 6 tháng đầu năm 2024 có liên quan đến hệ thống điện, trong đó việc lựa chọn dây điện không phù hợp là nguyên nhân chính. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ thông số kỹ thuật để xây dựng hệ thống điện an toàn.

Ba lý do chính cần nắm vững thông số dây điện:

Lý do	Thông số kỹ thuật quan trọng	Lợi ích thực tế
1.1. Ngăn ngừa rủi ro điện giật, cháy nổ	• Nhiệt độ làm việc: – PVC: 70°C – XLPE: 90°C • Độ dày cách điện: 0.6-2.2mm • Nhận diện đúng dây pha, trung tính, nối đất	• Tránh quá nhiệt gây cháy • Đảm bảo cách điện an toàn • Giảm nguy cơ điện giật • Tránh đấu nối sai
1.2. Chọn đúng dây, tiết kiệm chi phí	• Tiết diện dây: Phù hợp tải dòng • Vật liệu dẫn điện: – Đồng (Cu): điện trở thấp – Nhôm (Al): nhẹ, kinh tế • Công nghệ sản xuất chất lượng cao	• Tránh quá nhiệt do tiết diện nhỏ • Không lãng phí do tiết diện lớn • Giảm tổn thất điện năng • Giám sát nhà thầu hiệu quả
1.3. Đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật điện	• Tiêu chuẩn: IEC 60502 / TCVN 5935 • Cấu trúc: Lõi đồng/nhôm + màn chắn • Điện áp thử: 2.5kV – 36kV • Khả năng chống thấm, chịu nhiệt	• Đảm bảo an toàn vận hành • Nâng cao hiệu suất hệ thống • Tăng độ bền và tuổi thọ • Tuân thủ quy định pháp lý

2. Giải mã các ký hiệu phổ biến trên dây và cáp điện Ngoc Lan Cable

Để giúp bạn thực sự “hiểu” sợi cáp đang dùng, chúng ta sẽ giải mã chi tiết 61 ký hiệu quan trọng. Hiểu rõ từng thành phần sẽ giúp bạn lựa chọn dây cáp điện chính xác và đảm bảo an toàn hệ thống điện cho mọi công trình. Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu nhóm ký hiệu quan trọng nhất – những thành phần quyết định “trái tim” của sợi cáp.

2.1. Nhóm ký hiệu về lõi dẫn điện (Conductor Core)

Đây là nhóm ký hiệu định danh “trái tim” của sợi cáp. Lõi dẫn điện quyết định khả năng truyền tải và các đặc tính cơ học của toàn bộ hệ thống cáp.

2.1.1. Ký hiệu vật liệu lõi

• C: Ký hiệu cho lõi đồng (Copper). Đồng là vật liệu dẫn điện hiệu quả nhất, được tin dùng trong hầu hết các ứng dụng từ dân dụng đến công nghiệp.
• A: Ký hiệu cho lõi nhôm (Aluminum). Nhôm có ưu điểm trọng lượng nhẹ, là lựa chọn tối ưu cho các đường dây truyền tải trên không hoặc cáp tiết diện lớn.
• S: Ký hiệu cho lõi thép (Steel). Thép thường đóng vai trò lõi chịu lực, tăng cường độ bền cơ học cho cáp trong môi trường khắc nghiệt.

2.1.2. Ký hiệu cấu trúc & đặc tính lõi

• AS/AC/ACSR: Chỉ loại cáp nhôm lõi thép, kết hợp khả năng chịu lực căng của lõi thép và khả năng dẫn điện của các sợi nhôm bên ngoài.
• cs: Chỉ loại lõi được ép chặt (Compacted Stranded). Kỹ thuật ép chặt giúp lõi cáp gọn hơn, dễ dàng thi công trong không gian hẹp.
• h: Chỉ loại lõi được kéo cứng (hard-drawn). Quá trình kéo cứng tăng cường độ bền và sức chịu lực căng cơ học cho sợi cáp.
• m: Chỉ loại lõi mềm cấp 5 (soft). Lõi mềm gồm nhiều sợi đồng nhỏ, mang lại độ mềm dẻo cao, dễ uốn cong khi lắp đặt.
• f: Cũng là ký hiệu lõi ép chặt nhưng thường dùng cho cáp vặn xoắn ABC và có đường kính khác với lõi “cs”.
• d: Ký hiệu cho cáp có hình dạng dẹt, thích hợp đi trong khe hẹp hoặc dưới tấm lót sàn.

2.2. Nhóm ký hiệu về cách điện & bảo vệ

Đây là các lớp “áo giáp” bảo vệ lõi dẫn. Các lớp này đảm bảo an toàn và quyết định tính năng đặc biệt của cáp trong từng môi trường ứng dụng.

2.2.1. Ký hiệu vật liệu cách điện & vỏ bọc

• PVC/V: Loại nhựa Polyvinyl Chloride là vật liệu cách điện phổ biến nhất. PVC cân bằng tốt giữa giá thành, độ bền và tính linh hoạt trong hầu hết ứng dụng.
• XLPE/X: Vật liệu cách điện Cross-Linked Polyethylene. XLPE là vật liệu cao cấp hơn PVC, cho phép nhiệt độ làm việc cao hơn (thường 90°C so với 70°C của PVC).
• HDPE/H: Loại nhựa High-Density Polyethylene. HDPE có độ cứng vượt trội và khả năng chống mài mòn tốt, thường dùng làm lớp vỏ bọc ngoài cho cáp ngầm.
• MICA: Là băng quấn chịu nhiệt làm từ vật liệu Mica tự nhiên. Đây là thành phần cốt lõi của cáp chống cháy (FR), giúp duy trì tính năng dẫn điện khi có hỏa hoạn.
• XLPO: Viết tắt của Cross-Linked Polyolefin. XLPO là vật liệu cách điện không chứa halogen, thân thiện môi trường hơn PVC khi cháy.
• PP: Viết tắt của Polypropylene, thường dùng làm lớp chất độn bên trong cáp để tạo hình dạng tròn và ổn định cấu trúc.
• PET: Viết tắt của Polyester, thường ở dạng băng quấn mỏng để phân cách các lớp cấu trúc bên trong cáp.
• V-75: Mã hiệu vật liệu cụ thể của nhựa PVC cách điện. V-75 chỉ loại PVC có thể làm việc ở nhiệt độ lên tới 75°C.

2.2.2. Ký hiệu cấu trúc bảo vệ & chức năng đặc biệt

• DSTA: Lớp giáp bảo vệ cơ học bằng 2 lớp băng thép (Double Steel Tape Armoured). DSTA giúp cáp chống lại va đập và xuyên thủng hiệu quả.
• DATA: Tương tự DSTA nhưng lớp giáp làm bằng 2 lớp băng nhôm (Double Aluminum Tape Armoured). DATA nhẹ hơn DSTA nhưng vẫn bảo vệ tốt khỏi tác động cơ học.
• FR: Ký hiệu cho cáp chống cháy (Fire Resistant). Cáp FR có khả năng duy trì cấp điện khi có hỏa hoạn, là yêu cầu bắt buộc cho hệ thống an toàn PCCC.
• WB: Ký hiệu cho cáp có khả năng chống thấm (Water Blocking). WB ngăn nước xâm nhập làm hỏng lõi cáp, đặc biệt quan trọng với cáp ngầm.
• WBT: Chỉ rõ thành phần chống thấm là lớp băng trương nở (Water Blocking Tape). Băng này sẽ trương nở khi gặp nước để bịt kín lõi cáp.
• SC: Lớp vật liệu bán dẫn (Semi Conductor) trong cáp trung/cao thế. SC điều hòa điện trường và tăng tuổi thọ cáp.
• Sc: Lớp màn chắn chống nhiễu làm bằng đồng (Screen – copper). Sc bảo vệ tín hiệu khỏi nhiễu điện từ bên ngoài.
• Sa: Lớp màn chắn chống nhiễu làm bằng nhôm (Screen – aluminum). Sa có chức năng tương tự Sc nhưng nhẹ hơn và rẻ hơn.

2.2.2. Ký hiệu kết hợp chức năng đặc biệt

• h/SC: Lõi đồng cứng (h) có bọc lớp bán dẫn (SC). Kết hợp này thường xuất hiện trong cáp trung thế chất lượng cao.
• WB/SC: Cáp vừa có lớp chống thấm (WB), vừa có lớp bọc bán dẫn (SC). Thiết kế này phù hợp cho cáp ngầm trung thế.
• h WB/SC: Cấu trúc phức tạp gồm lõi đồng cứng (h), lớp chống thấm (WB) và lớp bọc bán dẫn (SC). Đây là cấu hình cao cấp cho môi trường khắc nghiệt.

2.2. Nhóm ký hiệu về tên gọi các loại cáp điển hình

Sau khi nắm vững cấu trúc lõi dẫn và hệ thống bảo vệ, điều quan trọng tiếp theo là hiểu các tên gọi điển hình của từng loại cáp. Những ký hiệu tổ hợp này chính là “chữ ký” đặc trưng, giúp bạn nhanh chóng nhận diện đúng loại cáp phù hợp cho từng ứng dụng cụ thể.

• CV: Cáp một lõi không vỏ bọc, ruột dẫn đồng (mềm, cứng hoặc ép chặt). CV thường dùng trong tủ điện hoặc kết nối thiết bị.
• VCm: Cáp một lõi không vỏ bọc, ruột dẫn mềm (m), cách điện PVC. VCm linh hoạt cao, thích hợp cho kết nối động.
• VC: Cáp một lõi không vỏ bọc, có ruột dẫn đặc. VC cứng hơn VCm nhưng ổn định hơn cho lắp đặt cố định.
• CVV: Đây là loại cáp điện dân dụng thông dụng nhất. CVV có cấu trúc Lõi đồng – Cách điện PVC – Vỏ PVC, phù hợp cho hầu hết ứng dụng trong nhà.
• AV: Cáp một lõi, ruột dẫn nhôm (ép chặt). AV nhẹ hơn CV, thích hợp cho đường dây có tiết diện lớn.
• AVV: Tương tự CVV nhưng sử dụng lõi nhôm. AVV thường dùng cho đường cáp trục chính cần tiết diện lớn.
• VVCm: Dây tròn có vỏ bọc PVC, ruột dẫn mềm (m). VVCm linh hoạt cho các kết nối điện gia dụng di động.
• VVCmd: Dây dẹt (d) có vỏ bọc PVC, ruột dẫn mềm (m). VVCmd phù hợp đi dây trong không gian hẹp hoặc dưới tấm lót.
• CXV: Tương tự CVV nhưng lớp cách điện là XLPE. CXV cho khả năng chịu tải và nhiệt độ cao hơn CVV.
• ASV: Cáp nhôm lõi thép (AS), cách điện PVC (V). ASV kết hợp độ bền cơ học của thép và tính kinh tế của nhôm.
• DK-CVV: Cáp điều khiển hoặc cáp điện kế (DK) có cấu trúc lõi đồng, vỏ PVC. DK-CVV thường có thêm lớp chống nhiễu.
• CVV/DATA: Cáp ngầm lõi đồng, vỏ PVC và lớp giáp bảo vệ băng nhôm (DATA). Thiết kế này bảo vệ cáp khỏi tác động cơ học trong đất.
• AVV/DSTA: Cáp ngầm lõi nhôm, vỏ PVC và lớp giáp bảo vệ băng thép (DSTA). DSTA mạnh hơn DATA, phù hợp cho môi trường khắc nghiệt.
• DuCV, TrCV, QuCV: Nhóm cáp nhiều lõi – Duplex (2 lõi), Triplex (3 lõi), Quadruplex (4 lõi) có lõi đồng (C), cách điện PVC (V).
• DuAV, TrAV, QuAV: Tương tự nhóm trên nhưng sử dụng lõi nhôm (A). Nhóm này kinh tế hơn cho ứng dụng công suất lớn.
• AS/XLPE: Cáp nhôm lõi thép (AS), cách điện XLPE, không vỏ. AS/XLPE thường dùng cho đường dây trên không cấp trung thế.
• ABC: Cáp nhôm vặn xoắn (Aerial Bundled Cable) dùng cho đường dây trên không. ABC có lớp cách điện XLPE và cấu trúc vặn xoắn chống rung.
• AXH: Cáp ngầm trung thế lõi nhôm (A), cách điện XLPE (X), vỏ HDPE (H). AXH có cấu trúc phức tạp với nhiều lớp bảo vệ.
• CXH: Tương tự AXH nhưng sử dụng lõi đồng (C). CXH có hiệu suất dẫn điện tốt hơn AXH.
• ACXV: Cáp nhôm lõi thép (AC), cách điện XLPE (X), vỏ PVC (V). ACXV kết hợp độ bền cơ học và tính kinh tế.
• ACXH: Tương tự ACXV nhưng sử dụng vỏ bọc HDPE (H). HDPE tăng độ bền cơ học so với PVC.
• CX: Cáp một lõi đồng (C), cách điện XLPE (X), không vỏ. CX thường dùng trong tủ điện hoặc kết nối thiết bị cao cấp.
• AX: Cáp một lõi nhôm (A), cách điện XLPE (X), không vỏ. AX nhẹ hơn CX, phù hợp cho tiết diện lớn.
• SAC: Loại cáp trung thế chuyên dụng cho đường dây trên không (Spaced Aerial Cable). SAC có khoảng cách giữa các pha được tính toán kỹ thuật.

2.4. Nhóm ký hiệu về đơn vị & thuật ngữ khác

Để hoàn thiện kiến thức về ký hiệu dây cáp điện, chúng ta cần nắm vững các đơn vị đo lường và thuật ngữ chuyên ngành. Những thông tin này tuy không trực tiếp mô tả cấu trúc cáp, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc xác định thông số kỹ thuật, cấp điện áp và trạng thái sản phẩm phù hợp với yêu cầu dự án.

2.4.1. Chức năng & ứng dụng

• w: Ký hiệu cho cáp hàn (welding). Cáp hàn có độ mềm dẻo cực cao để chịu được việc di chuyển liên tục và uốn cong thường xuyên.
• DK: Ký hiệu cho cáp điều khiển hoặc cáp điện kế. DK dùng để truyền tín hiệu điều khiển hoặc kết nối đồng hồ đo điện.

2.4.2. Cấp điện áp danh định

• Hạ thế (LV): Bao gồm các dải điện áp 300/500V, 450/750V, 0.6/1kV. Đây là cấp điện áp danh định phổ biến nhất trong công trình dân dụng và thương mại. Ký hiệu cho biết giới hạn điện áp an toàn giữa lõi-đất (Uo) và giữa các lõi (U).
• Trung thế (MV): Bao gồm các dải điện áp 12.7/22(24)kV, 18/30(36)kV. MV là dải điện áp dùng trong mạng lưới phân phối điện khu vực và các khu công nghiệp.
• Cao thế (HV): Bao gồm các dải điện áp từ 36/66(72.5)kV trở lên. HV dùng trong hệ thống truyền tải điện quốc gia và các nhà máy điện.

2.4.2. Đơn vị & trạng thái sản xuất

• SQMM: Đơn vị đo tiết diện lõi dẫn (mm² – Square Millimeter). SQMM là thông số quan trọng nhất quyết định khả năng mang tải của cáp và phải phù hợp với dòng điện thiết kế.
• TP: Thuật ngữ sản xuất chỉ thành phẩm. TP là sản phẩm đã hoàn thiện, qua kiểm tra chất lượng và sẵn sàng sử dụng.
• BTP: Thuật ngữ sản xuất chỉ bán thành phẩm. BTP là sản phẩm ở giai đoạn chưa hoàn thiện, cần thêm công đoạn gia công.
• BP: Tương tự BTP, là viết tắt của bán phần. BP chỉ một phần của sản phẩm hoặc linh kiện đầu vào cho quá trình sản xuất.

3. Cách đọc thực tế thông số dây và cáp điện Ngoc Lan Cable

Từ các ký hiệu được giải thích bên trên thì dưới đây là ví dụ thực tế cách đọc 1 số loại dây và cáp điện mang thương hiệu Ngoc Lan Cable:

Dây diện dân dụng:

VC – 300/500V: Dây đơn cứng, ruột đồng, cách điện PVC, điện áp danh định 300/500V.

VCm – 450/750V: Dây điện 1 lõi, ruột đồng mềm, cách điện PVC, điện áp danh định 450/750V.

Cáp điện lực hạ thế:

AXV/DSTA – 0.6/1kV: Cáp điện lực, 4 lõi, trung tính giảm, ruột nhôm, cách điện XLPE, giáp 2 lớp băng thép, vỏ ngoài PVC, điện áp danh định 0.6/1kV.

CVV-FR – 0.6/1kV: Cáp điều khiển, nhiều lõi, cách điện FR-PVC, vỏ ngoài FR-PVC, điện áp danh định 0.6/1kV.

Cáp điện lực trung thế:

ACXHe – 12/20(24)kV: Cáp điện lực, 1 lõi, ruột dẫn nhôm lõi thép, màn chắn ruột dẫn, cách điện XLPE, vỏ ngoài HDPE, điện áp danh định 12/20(24)kV.

4. Những lưu ý quan trọng khi đọc thông số dây điện

Việc hiểu đúng thông số kỹ thuật của dây điện là vô cùng quan trọng. Mỗi nhà sản xuất có cách tiếp cận và giải thích riêng về các thông số kỹ thuật, điều này đòi hỏi người dùng phải đặc biệt chú ý.

Một hướng dẫn đọc ký hiệu dây điện chi tiết sẽ giúp bạn tránh được những sai sót có thể ảnh hưởng đến an toàn hệ thống. Nguyên tắc quan trọng nhất là luôn kiểm tra kỹ các thông số trên bao bì sản phẩm và tài liệu kỹ thuật đi kèm. Các nhà sản xuất khác nhau có thể sử dụng các ký hiệu và thuật ngữ khác nhau, nhưng đều phải tuân thủ các tiêu chuẩn chung như IEC 60502 và TCVN 6610-4.

Một số điểm cần lưu ý:

• So sánh thông số kỹ thuật giữa các nhà sản xuất khác nhau
• Kiểm tra sự phù hợp của dây điện với môi trường sử dụng
• Xác minh các chứng nhận chất lượng và tiêu chuẩn

5. Câu hỏi thường gặp về thông số dây điện

Sau những phân tích chuyên sâu về tiêu chuẩn và chứng nhận, phần hướng dẫn đọc ký hiệu dây điện này sẽ giải đáp những câu hỏi phổ biến giúp bạn hiểu sâu hơn về các thông số dây điện.

6. Nằm lòng thông số dây điện – An tâm sử dụng

Sau khi tìm hiểu bài viết hướng dẫn đọc ký hiệu dây điện này, bạn đã nắm được cách đọc và hiểu các ký hiệu trên dây điện một cách chuyên nghiệp. Những kiến thức quan trọng sau đây sẽ giúp việc lựa chọn và sử dụng dây điện trở nên an toàn, hiệu quả hơn:

•  Vật liệu dẫn điện: Đồng (Cu), nhôm (Al), đồng mạ nhôm (CCA), và dây nhôm lõi thép (ACSR).
•  Vật liệu cách điện: PVC, XLPE, LSFH – lựa chọn dựa trên yêu cầu về nhiệt độ, độ bền, và môi trường lắp đặt.
•  Cấu trúc lõi dây: Ví dụ: 3Cx50 + 1Cx25.
• Điện áp định mức: 300/500V, 0.6/1kV.

Bài viết không chỉ cung cấp nền tảng kiến thức cho người mới bắt đầu mà còn mang lại thông tin chuyên sâu, hỗ trợ nâng cao hiểu biết trong lĩnh vực điện.

Nếu bạn đang tìm kiếm nguồn tài liệu đáng tin cậy hoặc cần tư vấn thêm về các sản phẩm dây điện chất lượng cao, Ngoc Lan Cable luôn sẵn sàng hỗ trợ. Chúng tôi không chỉ cung cấp kiến thức hữu ích mà còn mang đến những giải pháp dây điện an toàn, bền vững, phù hợp với mọi nhu cầu sử dụng.Hãy chia sẻ ý kiến hoặc đặt câu hỏi dưới phần bình luận – chúng tôi rất mong được lắng nghe và hỗ trợ!